Николаев Георгий Владимирович. Мерейтой 80 жас

Биология ғылымдарының докторы, профессор, энтомолог

Георгий Владимирович 1942 жылы 31 мамырда Жамбыл (қазіргі Тараз) қаласында дүниеге келген. оқыған жылдары. 1959 жылы Алматыға келіп, С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетіне оқуға түсіп, энтомологияға қызығушылық танытты. Оның қызығушылықтарының қалыптасуына сол кездегі ірі ғалымдар, жәндіктердің әртүрлі топтарының мамандары – М.П. Мальковский, П.А. Лер, Л.Г. Серкова, К.А. Сливкина, Н.Г. Скопин, П.И. Мариковский – үлкен әсер етті. 1-ші курс студенті ретінде ол тақтамұртшалы қоңыздарды зерттей бастады. 1964 жылы Георгий Владимирович ҚазМУ-дың биология факультетін үздік бітіріп, бір жылдық әскерден кейін Ленинград қаласындағы КСРО Ғылым Академиясы Зоологиялық институтындағы аспирантураға түсіп, ойдағыдай бітірді. Кандидаттық диссертациясын Ресей Ғылым Академиясы Зоология институтында (Ленинград) қорғағаннан кейін 1977 жылға дейін ВАСХНИЛ–дің Шығыс бөлімінің Қазақ өсімдік қорғау ғылыми-зерттеу институтының энтомология бөлімінде аға ғылыми қызметкер, 1989 жылға дейін ҚазССР Ғылым Академиясы Зоология институтының аға ғылыми қызметкері, ал 1989 жылдың ақпан айынан бастап, әл-Фараби атындағы Қазақ Мемлекеттік университеттің зоология және ихтиология кафедрасында жұмыс істеді.

1996 жылы «Қазақстанның тақтамұртшалы қоңыздары» тақырыбында докторлық диссертация қорғады. 2002 жылы «Биология» мамандығы бойынша профессор атағын алды. ҚазМУ-дың биология факультетінің оқытушысы әрі профессоры бола жүріп, «Омыртқасыздар зоологиясы», «Паразитология», «Микроорганизмдердің, жануарлар мен өсімдіктердің биоалуантүрлілігі», «Жануарлар мен өсімдіктердің биоалуантүрлілігі», «Оқу-далалық тәжірибе» атты жалпы бакалавриат курстарын жүргізді, сондай-ақ «Балық қорын қалыптастыру теориясы», «Ихтиогеография», «Гидробионттар санының динамикасы», «Ихтиопатология»; сонымен қатар, жәндіктер биологиясы, Жануарлар тіршілігі, зоологиялық жүйелеу негіздері, зоологиялық номенклатура, жалпы энтомология, жер бетіндегі омыртқасыздар биологиясы бойынша арнайы курстар жүргізді. Оның қазіргі кездегі педагогикалық жұмысы әртүрлі бағыттарымен таң қалдырады және үлкен эрудиция мен педагогикалық таланттың дәлелі болып табылады. Георгий Владимирович Еуразиялық энтомологиялық журналдың (Мәскеу-Новосибирск) және Tethys entomological research журналының (Алматы) редколлегия мүшесі болды. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлері жөніндегі комиссияның, еуропалық колеоптерологтар қауымдастығының (Барселона), орыс энтомологиялық қоғамының мүшесі.

Оның ғылыми қызығушылықтары әртүрлі жәндіктер топтарының жүйелілігін (тақтамұртшалы қоңыздарының бірқатар тұқымдастары мен тұқымдас тармақтары, агиртидтер, өлексежегіш қоңыздар, шаян шыбындар), зоогеография, жалпы энтомология, палеоэнтомология, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерді қорғауды қамтиды. Ол барлық зоогеографиялық учаскелерден (Мадагаскар облысын қоспағанда) ғылым үшін 100-ден астам жаңа рецентті және қазба жәндіктердің таксондарын сипаттады. Георгий Владимирович Палеарктиканың қаттықанаттыларының 3 томдық каталогының екі басылымын құрастыруға қатысты, 250-ден астам ғылыми жарияланымның авторы. Жарияланған жұмыстарының ішінде өнертабысқа арналған 2 авторлық куәлік, бұрынғы КСРО аймақтарының бірқатар анықтамалары, оқулықтар, монографиялар бар. Г.В. Николаев – Дж. Сорос 1992-1993 «Биоәртүрлілік» мәселесі бойынша Халықаралық ғылыми қордың стипендиаты. Оған ғылым мен техниканың дамуына зор үлес қосқан ғалымдар мен мамандар үшін 2006-2008 және 2010-2012 жылдарға арналған мемлекеттік ғылыми стипендиялар берілді. Мерейтой иесіне зор денсаулық, бақ-береке, ұзақ ғұмыр, ғылыми жетістіктер тілейміз.

ҚР БҒМ ҒК «Зоология институты» энтомология зертханасының жетекші ғылыми қызметкері

Есенбекова П.А.